เมียวะดีมี่นจี้ อู้ซะ

เมียวะดีมี่นจี้ อู้ซะ (พม่า: မြဝတီမင်းကြီး ဦးစ, ออกเสียง: [mja̰wədì mɪ́ɰ̃dʑí ʔú sa̰], แปลว่า อู้ซะ เจ้าเมืองเมียวดี; 28 ตุลาคม ค.ศ. 1766 – 6 สิงหาคม ค.ศ. 1853) เป็นกวี นักดนตรี นักประพันธ์ นาฏศิลปิน แม่ทัพ และรัฐบุรุษของพม่าในสมัยราชวงศ์โก้นบอง ตลอดระยะเวลาที่รับราชการในราชสำนักพม่ายาวนานกว่า 6 ทศวรรษ เขาได้ถวายการรับใช้แก่พระมหากษัตริย์แห่งราชวงศ์โก้นบองถึง 4 รัชกาลในหลากหลายหน้าที่ และได้ทำหน้าที่เป็นราชเลขานุการในพระองค์ของพระเจ้าจักกายแมงมาเป็นระยะเวลายาวนาน อู้ซะผู้มากความสามารถผู้นี้เป็นที่จดจำมากที่สุดในฐานะผู้สรรค์สร้างสิ่งใหม่ ๆ ในวงการดนตรีและนาฏศิลป์พม่าดั้งเดิม และในฐานะแม่ทัพนายกองผู้มีความเฉลียวฉลาดอย่างยิ่งอู้ซะได้ประพันธ์บทเพลงต่าง ๆ หลากหลายแนวจากอิทธิพลศิลปวัฒนธรรมชาติต่าง ๆ ทั้งยังรังสรรค์การแสดงและบทละครเป็นจำนวนมาก ซึ่งรวมถึงการแปลบทละครจากภาษาไทยและภาษาชวาให้เป็นบทละครภาษาพม่า เขายังเป็นผู้คิดค้นพิณซองเกาะแบบ 13 สาย และริเริ่มการเล่นหุ่นละครชักขึ้นในราชสำนักอังวะอีกด้วย ในด้านการทหาร อู้ซะยังมีความสามารถในการบัญชาการกองทัพ จนทำให้พระเจ้าปดุงสามารถพิชิตเมืองมณีปุระได้สำเร็จในปี ค.ศ. 1813 และในฐานะแม่ทัพในยุทธบริเวณอาระกันภายใต้การบังคับบัญชาของแม่ทัพใหญ่มหาพันธุละในช่วงสงครามอังกฤษ–พม่าครั้งที่หนึ่ง ระหว่างปี ค.ศ. 1824–1826 อู้ซะยังนำทัพจนได้รับชัยชนะ อันนับเป็นชัยชนะเพียงไม่กี่ครั้งในสงครามอันนำหายนะมาสู่พม่าครั้งนั้นหลังสิ้นสงคราม อู้ซะได้รับตำแหน่งเสนาบดีทหารบก และได้รับเมืองเมียวดี (อยู่ในภาคมะกเวปัจจุบัน) เป็นบำเหน็จเมื่อปี ค.ศ. 1828 เขาได้เป็นผู้นำคณะทูตฝ่ายพม่าในการเปิดเจรจาให้ฝ่ายอังกฤษล้มเลิกการอ้างสิทธิ์การปกครองเหนือเขตหุบเขากะบอ (Kabaw Valley) ในปี ค.ศ. 1830 ต่อมาในช่วงปี ค.ศ. 1836–1839 พระเจ้าแสรกแมงผู้แย่งชิงอำนาจมาจากพระเจ้าจักกายแมงได้สั่งจำคุกอู้ซะ เมื่อพ้นโทษแล้วเขาก็ไม่ได้กลับมามีตำแหน่งใด ๆ ในทางราชการอีก แต่ยังคงประพันธ์บทเพลงและบทละครถวายพระเจ้าแผ่นดินสืบมาจนถึงรัชกาลพระเจ้าพุกามแมง

เมียวะดีมี่นจี้ อู้ซะ

เกิด 28 ตุลาคม 1766[1]
หมู่บ้านมีจองเตะชอง ซะไกง์ ราชอาณาจักรพม่า[2]
การยุทธ์ การผนวกมณีปุระ (1814)
สงครามอังกฤษ–พม่าครั้งที่หนึ่ง (1824–1826)
บำเหน็จ เนเมียวชัยสุระ
สิริมหาชัยสุระ, เจ้าเมืองเมียวดี[3]
ชั้นยศ นายกอง (1808–1814)
แม่ทัพ (1814–1828)
เสนาบดีทหารบก (1828–1836)
บริการ/สังกัด กองทัพราชอาณาจักรพม่า
รับใช้ ราชวงศ์โก้นบอง
เสียชีวิต 6 สิงหาคม ค.ศ. 1853(1853-08-06) (86 ปี)[1]
อังวะ ราชอาณาจักรพม่า
ประจำการ 1808–1836[2]
งานอื่น นักดนตรี, นักประพันธ์เพลง, นักประพันธ์บทละคร, นักการทูต